Pasaport Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir, Kimlere Verilir
Pasaport nedir, ne işe yarar? Yurt dışına seyahat etmek için ülkeye giriş ve çıkışlarda kişinin kim olduğunun belirlenmesini sağlayan defter şeklindeki kimlik belgesidir. Zaten çoğumuz bu tanımı gözü kapalı şekilde biliyor. Peki ya pasaport çeşitleri, özellikleri ve renkleri hakkında yeteri kadar bilgiye sahip miyiz? Çünkü mesleklerine ve statülerine göre insanlara verilen ve bazen kafa karışıklığına sebep olan 4 tane pasaport tipi var; Umuma mahsus (bordo), hususi (yeşil), hizmet (gri) ve diplomatik (siyah) pasaport, Türkiye’de sahip olunabilen belgeler arasında.
İçerik Listesi
Pasaport Nedir ve Çeşitleri
Yetkili kurumlarca verilen pasaport, ülke dışına çıkmamızı sağladığı gibi, yurt dışında iken de kimlik belgesi görevi görüyor. O yüzden yurt dışı tatillerinin olmazsa olmaz belgelerinden… Dolayısıyla yurt dışında tatil yapmak istiyorsanız ve hangi pasaport türü sizin için uygun ise o tip için pasaport başvurusu yapmalısınız.
Yukarıdaki paragrafa istisna olarak bir kaç tane sadece kimlikle ve pasaportsuz gidilebilen ülkeler var. Bunlar; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Gürcistan, Ukrayna ve Moldova. Tek şart kimliğinizin yeni çıkartılan kimlik kartından olması gerekiyor.
Peki pasaportla hangi ülkelere gidilir? Yurt dışı gezisi için hangi pasaport kullanılır? Aslında bütün ülkelere gidebilirsiniz ama genel olarak bunu 2 maddeye ayırmak daha mantıklı olur;
Pasaport türü ve çeşitleri bakımından bazı ülkelerin vize politikası değişebiliyor. Onun için seyahate gideceğiniz ülkenin güncel vize uygulamalarını öğrenmeniz gerekiyor. Bu bilgiyi konsolosluklardan, Dışişleri Bakanlığı’nın Türk vatandaşlarının tabi olduğu vize uygulamaları internet sayfasından veya hava yolu firmalarından öğrenebilirsiniz. Ondan sonra ona göre hazırlığınızı yapıp yollara düşebilirsiniz.
Pasaport nedir – Çeşitleri, renkleri, özellikleri, türleri hakkında bilgi
Pasaport Çeşitleri, Renkleri ve Özellikleri Nelerdir
Yazıma başlarken zaten biraz bahsettim. 4 tane çeşit var. Aslında 4+1 desek daha doğru olur. Çünkü bir tane de bazı özel durumlar için çıkartılan renkleri kırmızı veya pembe olan geçici pasaport veriliyor.
Genel olarak pasaport özellikleri ve çeşitleri hakkında biraz bilgi vermek gerekirse; Avrupa Birliği Vize Serbestisi Kriterleri’nden biri olan çipli ve yeni nesil pasaport kullanımına 2018 yılında geçtik. Böylece Yüksek Güvenlik Unsuru (Genişletilmiş Erişim Kontrolü) özelliği ile artık yeni belgeler daha güvenli olduğu için sahteciliğin önüne geçilerek önemli bir adım atıldı. Ayrıca yeni olanlar polikarbon malzemesinden yapıldığı için eskilerinden daha dayanıklı ve uzun ömürlü olarak işlev görecek. Ama siz hala eskisini kullanıyorsanız ve geçerlilik süresi henüz dolmamış ise onu kullanmaya devam edebilirsiniz.
Yeni nesil pasaportlar 38 sayfadan oluşuyor. Bu sayfalarda Türkiye’nin meşhur tarihi ve turistik yerlerinin imajları bulunuyor. Bu sayfalara, gittiğimiz ülkenin giriş-çıkış damgalarının yanı sıra vize aldıysak ‘vize sticker’i basılıyor. Geçerlilik süresi veya boş sayfalar biteseye kadar bunu kullanabiliyoruz.
1- Bordo (Umuma Mahsus) Pasaport Nedir Ne İşe Yarar
Ülkemizde kullanımı en yaygın olan bir çeşittir. Çünkü diğer pasaport türlerini almak için bazı meslek gruplarına dahil olup yönetmelikte belirtilen kriterleri sağlamak gerekirken, bordo pasaport için ise meslekler ile alakalı herhangi bir kısıtlama yok. Klasik bir tabirle standart düz vatandaşın alabileceği bir belge desek yeri.
Bu belge en az 6 ay, en fazla 10 yıl olmak suretiyle başvuran kişinin adına özel çıkartılıyor. 18 yaşından küçük kimseler için ise en az 6 ay, en fazla 5 yıl olmak üzere düzenleniyor. Umuma mahsus pasaport türünün çok bir esprisi olmaması sebebiyle maalesef çoğu ülkeye gitmek için vize çıkartmak zorunda kalınıyor.
Özellikle Avrupa’ya seyahat etmek için gerekli olan Schengen Vizesi bizi en çok yoran ve uğraştıran vizelerin başında geliyor. Çünkü vize başvurusu için bir çok evrak hazırlamamız gerektiği yetmiyormuş gibi yaptığımız başvurunun kabul edilmeme veya reddedilme riski de maalesef bulunuyor.
Umuma mahsus bordo pasaport başvuru işlemlerini başlatmak için T.C. İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü‘nün internet sitesinden randevu aldıktan sonra, ölçüsü 50x60mm olacak şekilde arka fonu beyaz olan 1 adet biyometrik fotoğraf, nüfus cüzdanı ile defter harç bedeli ücretini hazır etmek gerekiyor. Fotoğrafın son 6 ay içerisinden çekilmiş olması da gereken şartlardan bir tanesi.
Sadece nüfus cüzdanı ile ve kimlikle gidilen ülkeler – Gece hayatı ile ünlü Kiev, Ukrayna gezilecek yerlerden
2- Yeşil (Hususi) Pasaport Nedir Ne İşe Yarar ve Özellikleri
Çoğu insanın hayallerinden biri. Çünkü en büyük avantajı Türk vatandaşı olarak dünyadaki birçok ülkeye vizesiz seyahat etmemize olanak sağlayan bir belge. Hangi ülkelere gidilir diye Yeşil pasaporta vize istemeyen ülkeler 2020 listesine baktığınız zaman bunu görüyorsunuz zaten. Özellikle Schengen Vizesi ülkeleri yeşil pasaport ile vizesiz gidilen yerlerden ki bu da neredeyse bütün Avrupa’ya vizeden muaf şekilde seyahat etmek gibi bir şey.
Aslında konu ile ilgili olarak ‘hususi yeşil pasaport nedir, hangisi, kimlere verilir’ yazısında detaylı olarak bahsettiğimi düşünüyorum. Ama burada da kısaca özet geçeyim. Kadro derecesi 1., 2. ve 3. olan devlet memurları, eski bakanlar ve TBMM üyeleri, görevleri sürecince belediye başkanları, belirli kriterleri sağlayan avukatlar ve devlet sporcuları bu yeşil renkli belgeyi alabilme hakkına sahipler. Ayrıca yukarıda saydığım kişilerin eşleri ile çocukları da (öğrencilik halinde 25 yaşına kadar) bundan faydalanabiliyor.
Başvuru için; çalıştığınız kurumdan onay belgesi, T.C. kimlik kartı ve fotokopisi, son 6 ay içerisinde çekilmiş 1 adet biyometrik fotoğraf (boyutları 50x60mm), defter bedeli dekontu. Yenileme için de aynı belgeleri toplayarak tekrar başvuru yapmanız gerekiyor.
3- Gri Pasaport Özellikleri ve Kimler Verilir (Hizmet Damgalı)
Hizmet damgalı veya diğer adıyla gri pasaport ne demek? Bu belge devlet kurumları adına yurt dışına resmi görev nedeniyle gönderilen kişilere veriliyor. Sarı kart taşıyan basın mensupları, kültürel etkinliklere veya bilimsel seminerlere giden akademisyenler gibi kişiler bu haktan faydalanıyor.
Sadece görevlendirildiğiniz ülkeye gitmek için kullanılıyor. Yani gri pasaport ile istediğiniz ülkeye turistik seyahat yapamıyorsunuz. Eğer buna yeltenirseniz bildiğim kadarıyla hakkınızda işlem yapılıyor. Dolayısıyla göreviniz bittiğinde artık bu seyahat belgesinin işlevi de bir nevi sona eriyor. Zaten geri iade etmelisiniz.
Başvuru için; Herhangi bir Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü’nden randevu almak, talep formu doldurmak, nüfus cüzdanı (fotokopisi de belki lazım olabilir), belirtilen ölçülerde bir tane biyometrik vesikalık ve defter harç bedeli.
Vizesiz Balkan ülkeler hangileri – Makedonya, Üsküp Taş Köprü, Vardar Nehri – Gri pasaport ne demek kimlere verilir
4- Siyah Pasaport (Diplomatik) Özellikleri Nedir, Ne Renk
Resmi adı diplomatik olan siyah pasaport, adı üstünde devlette çalışan diplomatlara verilen ve bu kişilere ayrıcalık tanıyan bir kimlik belgesidir. Dışişleri Bakanlığı tarafından veriliyor ve herhangi bir harç bedeli ödenmeden alınıyor. 28 sayfadan oluşan bu belge ile Türk vatandaşları veya diplomatları çoğu ülkeye vizesiz seyahat edilebiliyor. Siyah pasaporta vize istemeyen ülkeler 2020 güncel listesi için Dışişleri Bakanlığı’nın sitesini takip edebilirsiniz.
Siyah pasaport nedir kimlere verilir? Devletin belirli kademelerinde ve kurumlarında çalışan şu kişilere ve ailelerine veriliyor. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, bakanlar, Anayasa Mahkemesi başkanı ile diğer üyeleri, Yargıtay, Sayıştay, Danıştay gibi mahkemelerin başkanları, Genelkurmay birinci ve ikinci başkanlarının yanı sıra orgeneraller ve oramiraller, bakanlık müsteşarları, Cumhurbaşkanı genel sekreteri gibi devletin en üst kademelerinde görevli kişiler bu haktan yararlanıyor.
Başvuru yapmak için gerekli evraklar güncel listesini Dışişleri Bakanlığı’nın şu sayfasından kontrol edebilirsiniz.
5- Geçici Pasaport Nedir (Pembe Renkli)
Renginden dolayı kırmızı veya pembe pasaport olarak da anılan bu seyahat belgesi çok fazla bilinmediğinden dolayı kimlere verilir diye sık sık soruluyor. Çünkü bunu istisnai durumlarda almak gerekiyor.
Ne işe yarıyor peki? Eğer yabancı bir ülkede seyahat ediyorken pasaportunuzu bir şekilde kaybederseniz (düşürme, çaldırma, geçerlilik süresinin bitmesi vs gibi) işte o zaman bu belge sizin Türkiye’ye geri gelmenizi sağlıyor. Bunun için bulunduğunuz ülkedeki size en yakın Türkiye Cumhuriyeti Elçiliği’ne veya Konsolosluğu’na giderek durumu anlatmanız gerekiyor. Ayrıca aynı şey sadece kimlikle gidilen ülkelerde T.C. Kimlik Kartını kaybederseniz de geçerli.
Dış temsilciliklere bizzat başvurarak alınan geçici pasaport ile en geç 30 gün içinde Türkiye’ye dönmeniz gerekiyor. Zaten hemen düzenleniyor. Ayrıca bu belge ile başka ülkelere de gidemiyorsunuz diye biliyorum.
Türkiye Pasaport Çeşitleri, Renkleri, Ücretleri ve Harçlar
Bütün türler için defter bedeli 133,50 Türk Lirası‘dır. Defter için ödeyeceğiniz bu miktar geçerlilik süresinden bağımsız olarak hep sabittir. Harç bedelleri ise;
- 6 aylık süre için; 170,00 Türk Lirası
- 1 yıllık süre için; 248,40 Türk Lirası
- 2 yıllık süre için; 405,50 Türk Lirası
- 3 yıllık süre için; 575,90 Türk Lirası
- 4-10 yıllık süre için; 811,60 Türk Lirası
Pasaportlar ve renkleri hakkında NOT: Hususi (Yeşil) ve Hizmet (Gri) Pasaport Başvuruları harç bedelinden muaftır. Genel olarak başvurular, başvuru yapıldıktan 1 hafta içinde sonuçlandıktan sonra adresinize kargo veya kurye ile gönderiliyor.
Son Olarak
En önemli konulardan biri olan pasaport geçerlilik süresi hakkında bir kaç hatırlatma yapmak isterim. Herhangi bir yabancı ülkeye tatile çıkmak veya görev icabı seyahat etmek için geçerlilik süresinin dolmasına minimum 6 ay kadar bir süre olmalı. Yoksa gittiğiniz ülkeye giriş sırasında gümrük polisi ile büyük olasılıkla sıkıntı yaşarsınız. Ülkeye almayabilir. Dolayısıyla eğer 6 aydan az bir süre kalmış ise yenileme yapıp, ondan sonra seyahate çıkmanız daha mantıklı olur diye düşünüyorum.
Türkiye pasaport çeşitleri nedir, renkleri, özellikleri hakkında anlatacaklarım şimdilik bu kadar. Konu hakkında herhangi bir güncel bilgi edindiğim zaman bu yazıyı hep güncel tutmaya çalışacağım. Sorularınız var ise aşağıda yorum kısmından yazabilirsiniz.
